Započnimo sa nekoliko pitanja:
Znate li koliko djece, koja danas treniraju fudbal u BIH, će igrati seniorski fudbal bilo gdje?
Znate li koliko djece, koja u ovoj godini izlaze iz juniorskog staža (U19), će potpisati ugovore sa nekom ekipom u Premijer ligi Bosne i Hercegovine?
Znate li koliko djece, koja u ovoj godini izlaze iz juniorskog staža (U19), će napustiti fudbal nakon što su ga trenirali 10, 11, 12 ili više godina?
Ne znate! Ne znamo ni mi! Nije ni čudo, jer o tim brojevima se ne priča. Kao što se ne priča ni o broju djece koja su svakodnevno povređena na treninzima na sportskim terenima u BiH. Sve su to super dobra djeca, sjajni talenti, koji su interesantni klubovima i menadžerima, ali koji nakon povrede ostaju biti interesantni samo njihovim roditeljima, koji ih vodaju fizioterapeutima, ortopedima, fizijatrima, posjećuju ih po bolnicama, i brinu se o njihovoj rehabilitaciji. No, o ovoj temi nekom drugom prilikom ... Da se vratimo na juniore koji, uprkos njihovom nadanju i očekivanju njihovih roditelja, koji su ih vrijedno vodili na treninge 10+ godina, nikada neće biti fudbaleri i neće živjeti od fudbala. Dakle, šta je to što se tokom relativno kratke karijere, dešava mladim ljudima u fudbalu?
O brojnom stanju u BiH - nemamo pojma!
Kao što rekosmo, o brojnom stanju u BIH nemamo pojma. Ali znamo podatke za Englesku. U svojoj knjizi No Hunger in Paradise: How to Make it is as Professional Footballer Calvin Michael iznosi poražavajući podatak: od 1.5 miliona djece, koja su u Engleskoj registrovana u zvaničnim klubovima, samo 180 njih će potpisati profesionalni ugovor. Za one, kojima je mrsko računati, to znači da 0,012% djece koja treniraju fudbal, na kraju žive od fudbala. Dakle, dame i gospodo, 99,98 % posto nikada ne postanu fudbaleri, u pravom smislu te riječi.
Sa druge strane, u istoj toj Engleskoj (jer podataka za BIH nema), broj povreda u omladinskim kategorijama je jednako šokantan. Rezultate sveobuhvatnog istraživanja, koje ovdje prikazujemo, možete pogledati u radu pod naslovom „The Football Association medical research programme: an audit of injuries in academy youth football“, autora R. J. Price, R. D. Hawkins, M. A. Hulse, A. Hodson (link na rad imate ovdje).
Analizirajući podatke iz 29 fudbalskih akademija, koje su vodile evidenciju o povredama tokom sezona 1999/2000 i 2000/2001, autori navode da je registrovano ukupno 3805 povreda na ukupan broj od 4773 igrača (uzrast U9-U19). To iznosi 0,4 povrede po igraču, po sezoni. Dakle, šanse da će se dijete povrijediti na fudbalu su 40%, a šanse da će biti fudbaler su 0,012%. Blaga razlika od 3333,33 puta.
Tri hiljade tri stotine trideset tri puta ja veća vjerovatnoća da će se dijete povrijediti na fudbalu, nego postati profesionalni fudbaler. Strašno!
Gdje se djeca povrjeđuju?
Polovina povreda se dešava tokom takmičenja (50,4%), dok se skoro isto toliko (48,7%) dešava na treningu. Za manji broj povreda, nije naznačeno da li su se desile na treningu ili tokom utakmice. Kada je pitanju mjesec u godini, zanimljivo je primjetiti da je najveći broj povreda na treningu tokom januara i tokom augusta, kada se djeca vrate treninzima nakon pauze. Sa druge strane, najveći broj povreda tokom sezone, u takmičarskom dijelu, se dešava tokom oktobra mjeseca.
Zbog povreda, djeca su izostajala sa terena u prosjeku 22 dana (do 55 dana), i propuštali u prosjeku 2,3 (do 6 utakmica). Najčešće se povrjeđuju odbrambeni i vezni igrači.
U kom uzrastu ima najviše povreda?
Sudeći prema rezultatima istraživanja u Engleskoj, broj povreda postepeno raste kako igrači postaju stariji. Pri tome, valja konstatovati da veći broj povreda počinje da se javlja već u uzrastu od 12 i više godina. Posebno su zanimljive prelazne godine kao što su U17 i naročito U19.
O kakvim se povredama radi?
Najčešće povrede, koje kumulativno čine 2/3 svih povreda su istegnuće mišića, uganuće zglobova, kontuzije i nagnječenja. Devet od deset povreda se odnose na donje ekstremitete, pri čemu su u najvećoj opasnosti natkoljenica (19%), skočni zglob (19%), koljeno (18%), potkoljenica (10%), prepona (9%), stopalo (8%), lumbalni dio kičme (4%), kuk (3%). Kod svih ovih povreda, vjerovatnoća je mnogo puta veća da će se desiti, nego da će dijete postati fudbaler.
Ako vas zanima zašto je prva povreda uzrok broj 1 (nejčešći uzrok) kasnijih povreda, pročitajte naš tekst o 5 uzroka povrjeđivanja u sportu.
Kako se povrede dešavaju?
Posmatrajući fudbal kao vrlo dinamičan sport, u kojem je prilično mnogo kontakata, čovjek bi očekivao da se najveći broj povreda dešava upravo pri kontaktu sa protivničkim igračem. Iznenađujući je podatak da se više od polovine povreda dešava bez izakvog kontakta sa protivnikom. Naime, djeca se povrjeđuju dok trče, dok se okreću, dok dodaju loptu, šutaju na go, dok se istežu, dok skaču, doskaču itd. Odgovor na pitanje zašto je to tako prevazilazi obim i okvire ovoga rada. Ali predlažemo da pogledate naš tekst o tome zašto se djeca povrjeđuju u sportu. U tom tekstu, naročito pod #1, #2 i #3 imate odgovore na većinu pitanja o povredama u sportu.
Kada se djeca povrjeđuju?
Biće vam interesantno, vjerujem ne i iznenađujuće, da se više od polovine povreda dešava u drugom poluvremenu. Također, treba primjetiti da se najveći broj povreda dešava u zadnjih 15 minuta i prvog i drugog poluvremena. Dakle, dječija tijela uspijevaju da se nekako nose sa potrebama modernog fudbala u prvih 30 minuta, a nakon toga nastupa kolaps. Više od jedne trećine svih povreda se dešavaju kumulativno na kraju prvog i drugog poluvremena.
Šta se iz svega ovoga da zaključiti?
Kada dijete upisujete na fudbal, morate znati da je nekoliko stotina (ili čak hiljada) puta veća vjerovatnoća da će se dijete ozbiljnije povrijediti nego postati profesionalni fudbaler.
Od svih koji igraju fudbal, u najvećoj su opasnosti odbrambeni i vezni igrači.
Neprihvatljivo veliki broj povreda (skoro polovina) se dešavaju na treningu.
Tokom utakmice, najveći broj povreda se dešava u zadnjoj trećini prvog i drugog poluvremena, najvjerovatnije radi zamora i nespremnosti djece da se nose sa zahtjevima sporta. Drugim riječima, nisu trenirani u skladu sa potrebama sporta.
Više od polovine povreda se dešava bez ikakvog kontakta sa protivnikom, dok dijete trči, isteže se, dodaje loptu, šuta na go, okreće se, skače i/ili doskače. Ovo, također, govori u prilog činjenici da djeca nisu adekvatno pripremljena za fudbal, kao igru u kojoj se očekuje funkcionalnost tijela, na kojoj je utemeljena snaga, brzina, eksplozivnost i izdržljivost. Pogledajte naš tekst o piramidi funkcionalnosti u kojem je objašnjena veza između funkcionalnosti pokreta, motoričkih sposobnosti (snage, brzine, eksplozivnosti, itd) i sporta (kao sportske vještine).
Najveći broj povreda se dešava po povratku sa odmora, što sugeriše da se sa djecom radi previše, prerano i da periodizacija pripremnog dijela sezone i međusezone nije odgovarajuća.
Velika većina povreda (90%) se odnosi na donje dijelove tijela, pri čemu su koljena, skočni zglobovi, bedra i kukovi naročito ugroženi.
Potrebno je što prije započeti sa evidentiranjem povreda u svim uzrasnim kategorijama, kako bi se stekao bolji utisak o situaciji u fudbalu u BIH.
U svim školama sporta potrebno je uvesti kvalitetne preventivne programe treninga, raditi na funkcionalnosti tijela, i uskladiti proces i dinamiku unaprjeđenja motoričkih sposobnosti sa individualnim karakteristikama i potrebama igrača (djece). Pozitivan primjer za ovakav pristup u našem okruženju je Škola fudbala Valter.
Kontinuirano raditi na podizanju svijesti kod roditelja i trenera o povredama u sportu i ulozi preventivnog treninga, koji mora biti usklađen sa potrebama i karakteristikama svakog djeteta (jedan trening ili jedna vježba mogu biti super kvalitetni i odgovarajući za dijete A, ali istovremeno biti pogubni za dijete B.). O najvažnijim komponentama fizičkog razvoja, te kada i kako se one trebaju razvijati smo pisali ranije (pročitajte o tome ovdje).
Ako se vaše dijete žali na bolove, ako je često povrjeđeno, trebate provjeriti zašto je to tako. Ako vam je u tome potrebna pomoć, možete nam se obratiti na kontakte koji su navedeni ispod ovog teksta, na dnu stranice.
Comments